Ви хоч раз замислювались, що таке “Прекрасне”? Напевно, що так. Та, як тільки намагаєшся відповісти для себе на це запитання, то твій мозок одразу починає напружуватись та вступати з тобою в якийсь незрозумілий конфлікт. Поняття “прекрасного” є настільки абстрактним та безпредметним, що воно постійно буде вислизати з під твого розуміння, навіть коли тобі почне здаватися, що ти все збагнув.
Але людина - це створіння, яке ніколи не зупиняється, доки не знайде відповідь на якесь дійсно важливе для неї питання, особливо, якщо воно неможливо складне. Саме для цього редакція YABL наполегливо рекомендує відвідати виставу “Прекрасне” в театрі “На Печерську”.
Всі ми читали братів Стругацьких та дивились фільм Андрія Тарковського “Сталкер”? Якщо ж ні, то уявіть собі кімнату в таємничій зоні відчуження на кшталт Чорнобиля, яка виконує найсильніші наші бажання, варто тільки до неї дістатися. Два головних героя Письменник та Професор вирушають в цю небезпечну подорож, щоб нарешті стати щасливими. А ще точніше буде сказати, що Професор супроводжує туди письменника. Під час своєї подорожі герої ведуть діалоги між собою стосовно різних аспектів нашого абстрактного життя, змушуючи глядача не вимикати свій мозок від самого початку та аж до фіналу вистави.
Дивитись вперше не дуже просто
Хочеться попередити одразу, що дивитись спектакль вперше не дуже просто. Річ у тім, що під час основних “Діалогів” між Письменником та Професором виникає власне це питання: що ж таке “Прекрасне”? Письменник намагається на нього відповісти, але Професор завжди знаходить аргумент, чому відповідь Письменника хоч і має право на життя, але вона невірна. Із цього розгортається спочатку доволі дотепний, а потім по-справжньому драматичний конфлікт між головними героями, який майстерно перекидає увагу глядача з однієї сторони на іншу, наче м’яч для волейболу. Кожен новий аргумент - це складна робота для мозку того, хто в залі спостерігає за цим перш за все. А щоб нам було цікавіше думати стосовно цього непростого дискурсу, на самому початку актор Володимир Заєць розповідає глядачеві про бика Фаларіса. Це таке знаряддя для тортур, винайдене у VI віці до н.е. Його задача полягає в наступному: всередину мідного бика кладуть жертву, закривають та підпалюють зовні, щоб людина не могла вибратись, поки горить заживо. А у ніс цього бика вбудовано дві флейти. І коли всередині людина кричить від страшного болю, то з носа бика долинає чудова та прекрасна музика.
Людина не могла вибратись, поки горить заживо
Цей момент ставить під сумнів хоч якусь об’єктивність поняття “Прекрасного”: адже, що для одного буде прекрасним, то для іншого - страждання та смерть, грубо кажучи. Професор щиро бажає, щоб письменник зміг віднайти відповідь на це запитання. Саме у ньому ховається рецепт абсолютно щастя, ключ до бажаної геніальності, прохід до кімнати, яка виконує бажання.
Чим відрізняється талант від геніальності?
Окрім того, вистава підіймає на поверхню питання самого щастя та наскільки воно взагалі можливе. Чим відрізняється талант від геніальності, яку ти в собі освідомлюєш? А найголовніше: чи потрібно позбавлятися постійного конфлікту всередині тебе, якщо він і є найкращим джерелом для натхнення? Ти будеш думати про це під час перегляду спектаклю та ще довго після його завершення. Все побудовано таким чином, що відповіді на ці запитання автори вистави глядачеві не дають, вони лише запитують його, щоб потім він з цим залишився наодинці
В цьому сенсі “Прекрасне” є прикладом справжнього мистецтва, яке наштовхує тебе на певні роздуми, але не думає за тебе. В часи, коли все постійно намагаються спрощувати задля повного розуміння споживача, подібна постановка є насправді унікальною. Зазвичай, я вже під час перегляду вистави починаю розуміти, як буде побудована моя рецензія на неї, але з “Прекрасним” так не вийшло. Я довго думав, як спробувати надати форму тексту про спектакль, який розповідає про досить безформені речі. Це все одно, що намагатися вхопити нескінченність, або предметно описати її. Неможливо, як би не старався. Подібні речі мучать свідомість всього людства всі часи його існування, та будуть мучати ще не одне покоління. “Прекрасне” в цьому сенсі є чудовим паливом для вашого мозку, яке виводить за межі звичного та буденного світу.
Вистава “Прекрасне” трахне мозок усіх
Якщо ви скучили за чимось справді новим та свіжим, а не просто сучасним та актуальним, то не пропустіть наступний показ вистави 18 червня. Це незубатні враження, до яких буде хотітися повернутися ще не раз. Щоб хоч якось підсумувати все вищенаписане, я трохи перероблю цитату Курта Кобейна:
“Ніхто не помре незайманим - вистава “Прекрасне” трахне мозок усіх."