Привіт, друже. Дозволь запитати тебе, як ти потрапив на цю сторінку? Дай вгадаю: швидше за все, ти гортав свою стрічку facebook, побачив статтю з яскравим заголовком і підписом, вона тебе зацікавила і ти клацнув, щоб почитати. Хоча до цього моменту, вірогідно, ти був байдужим до нашого ресурсу і тим більше до фільму. Можливий і інший варіант: ти свідомо цікавився документальною роботою «Соціальна дилема», гуглив профільні видання і шукав про неї інформацію. Але це куди менш реалістично, правда? Наша редакція, facebook і його алгоритми зробили все, аби ти опинився тут. Саме тому тобі варто подивитися документалку Netflix, назву якої ми згадали вище.
Якщо коротко, то «Соціальна дилема» (англ. The Social Dilemma) — це фільм, в якому протягом двох годин колишні й нинішні співробітники топових соціальних мереж, а точніше їхніх засновників-корпорацій, розповідають, чому facebook, instagram, twitter та інші ресурси, де ви проводите час, стануть причиною антиутопічного майбутнього. Також герої фільму пропонують нам прекрасне рішення, яке ми ніколи в житті не втілимо через свої лінощі.
Будьте готові, що перегляд фільму закінчиться почуттям тотальної зневіри, безвиході і розумінням того, що якщо у вас є акаунти у FB та INSTA, то ваше життя не належить вам вже як мінімум кілька років. Менеджери в максимально загостреній формі говорять, що за соціальними мережами стоять можливі громадянські війни, так як вони породжують ненависть, що люди для них — не користувачі, а продукт. Чи це правда? Коли ти слухаєш їхні докладні розповіді, то розумієш, що так. Ти починаєш аналізувати те, як сам клюєш на все, що стрічка тобі підсовує. Простий приклад: у тебе є певні політичні погляди і ти їм відданий. Стрічка показує новини і статті, які звучать логічно, авторитетно, коли ти їх читаєш, а головне — відповідають твоїм поглядам.
Так народжується ілюзія того, що твоя думка — думка більшості, а люди з іншими поглядами маргінали.
Причому, якщо інший контент тобі все ж трапляється, то він і правда часто дурний та гротескний. Це змушує відчувати до його авторів-користувачів спочатку презирство, а потім і ненависть. Ти не бачиш зважених постів з альтернативною думкою, а тому потрапляєш у соціально-інформаційну бульбашку, з якої неможливо вибратися. Це, в свою чергу, ділить суспільство на войовничі табори, які не можуть почути один одного.
Хай вас не дивує той факт, що алгоритми соціальних мереж ретельно вивчають всю особисту інформацію. По суті, для того, щоб використовувати вас як свій ресурс — підсовувати товари, статті, пости від рекламодавців і створювати при цьому видимість того, що це і був ваш запит.
Кадр з фільму
До прикладу, спершу фейсбук має створити ваш аватар. Для цього фіксується і аналізується кожна ваша дія і свідчення бездіяльності онлайн. Будьте впевнені, жоден лайк, коментар, повідомлення, пошук, пост, зацікавленість тією чи іншою людиною не проходять безслідно. Щоб допомогти вам уявити, як це відбувається, фільм пропонує наочну відеосимуляцію того, як ми виглядаємо в очах штучного інтелекту. Зроблена вона хоч і не надто оригінально, але досить цікаво та ефективно.
Взагалі, якщо говорити про кількість презентованих авторами інсайдів щодо соцмереж, то всього й не згадати — цікавих, інтригуючих і детальних фактів тут справді багато. Окрім того, ми сподіваємось, що ви таки подивитесь фільм самі, тож не будемо опускатись до спойлерів.
Щоб бути більш-менш об'єктивним, я розповім і про негативні сторони фільму. Для початку, дуже ріже сприйняття ігрова вставка всередині, розбита на кілька фрагментів по всьому хронометражу. Нам показують родину, всередині якої розбрат і нерозуміння — через те, що діти застрягли в телефонах і поводяться, як наркозалежні, коли мама, припустимо, просить провести вечерю «без екранів за столом». Звичайно, така проблема існує, але у фільмі її показують дуже нереалістично і гротескно, через що вже і сама стрічка починає нагадувати пропагандистський ролик. Їй богу, без цього міні-кіно всередині «Соціальна дилема» нічого не втратила б.
Кадр з фільму
По-друге, я гадаю, трохи по-блюзнірськи випускати такий продукт у пандемію — час, коли всі перейшли на роботу і навчання онлайн. Так, корисно знати про ці речі, але вганяти людей в депресію і сіяти страх перед діджитал-інструментами, які зараз можуть врятувати купу галузей організаційно й економічно — дивна ідея.
Також мене бентежить той факт, що подібного роду фільми випускають на платформі, яка сама працює з таким самим алгоритмом. Netflix, звичайно, роблять все, щоб людина якомога довше залишалась онлайн і поглинала, по суті, величезну кількість непотрібного їй контенту.
Пахне подвійними стандартами.
І останнє, що засмутило особисто мене — тут не представлена інша сторона медалі. Тобто, так, соціальні мережі призводять до конфліктів, буллінгу, цькування, громадянських війн і засмоктують з головою, але від них також багато користі. Ми можемо спілкуватися з тими, хто далеко від нас, вони допомагають в роботі і формуванні зв'язків, в пошуку корисної інформації. Іншими словами, хотілося б побачити не однобоку заангажовану думку, а об'ємний погляд на речі.
Кадр з фільму
Вердикт
Якщо підбивати підсумки, то, звичайно, подивитися «Соціальну дилему» варто, незважаючи на всі недоліки. Такі фільми допомагають освіжити погляд на своє життя і підійти до питання роботи із соціальними мережами більш усвідомлено. В кінці-кінців, ви точно не витратите даремно дві години хронометражу, а винести кілька корисних уроків фільм справді допоможе.