Чутки про творіння Тома Гупера нічого не перебільшили: видиво дійсно вийшло психотропненьке, з таємничими біблійними алюзіями і людиноподібними дресированими тарганами, яких вкрита рудим хутром героїня Ребел Вілсон їла живцем. Мабуть, так виглядав би промо-ролик притулку для тварин, профінансований виробниками креку. Якщо пригадати, що зняв кіно лауреат Оскара за найкращу режисуру у 2010, а серед акторського складу було двоє кавалерів Ордену Британської імперії, останні сумніви зникнуть: на наших очах народилась легенда. Перегляд «Кішок» у кіно на великому екрані – одна з тих вікопомних митей, про які ми одного дня розповідатимемо ошелешеним онукам.
Але не «Кішками» єдиними живе людина. До річниці прем’єри Yabl склав підбірку з п’яти феєричних мюзиклів, які щонайменше складуть фільму Гупера гідну конкуренцію, а щонайбільше невиправно пошкодять ваше ментальне здоров’я. Юридичний відділ наполіг, щоб ми про це написали.
«Кров Роктоберу»/«Rocktober Blood», 1984, реж. Беверлі Себастіан
Після того, як лідер популярного геві-метал гурту Біллі Гарпер (Трей Лорен) божеволіє й вбиває двадцять п’ять людей у звукозаписувальній студії, його товариші чинять так, як і зробили б справжні друзі: влаштовують на честь Гарперової страти рок-фестиваль. Слухачі в захваті, приготування йдуть повним ходом, от тільки Лін (Донна Скоггінз), дівчині й співвиконавиці Біллі, що дала свідчення проти нього в суді, починає ввижатись хтось дуже схожий на її колишнього з ножем.
«Кров Роктоберу» — на свій манер миле кіно. По-перше, його створив подружній дует: чоловік (Ферд – не Фред, ми спеціально перевірили – Себастіан) продюсує, жінка (Беверлі Себастіан) режисує. По-друге, навіть як на режисерку експлотейшну задум зняти мікробюджетний комедійний геві-метал горор видається щонайменше непересічним. По-третє, сюжет стрічки відсилає до однієї з найкурйозніших моральних панік восьмидесятих — закодованих сатанинських послань, котрі стурбовані батьки американських підлітків зуміли розчути у піснях Twisted Sister і Black Sabbath. Не все, далеко не все вдалось. Центральний шматок фільму можна було б викинути і замінити титром «Вони поїхали за місто, напруга наростала» чи щось таке, без жодної шкоди для сюжету чи авторського задуму. Гра більшості акторів схожа на не дуже вдалий перший альбом, якщо скористатись рок-н-рольною метафорою. Зате те, що вийшло, вийшло на чотириста відсотків: пісні качають (тобто they rock!), людей проштрикають електрогітарами і душать прасками. Фінал — взагалі окреме досягнення; мабуть, десь так «Стурбовані матері Америки» і уявляють собі рок-концерти: БДСМ, вакханалія, соліст кидає відрубану голову в натовп.
Найкраща пісня: «I’m Back», її справжні автори — лос-анджелеський гурт Sorcery.
«Баґзі Мелоун»/«Bugsy Malone», 1976, реж. Алан Паркер
Коли наприкінці липня поточного року всім нам раптово довелось прощатись з Аланом Паркером, блискучим британським режисером, новатором, другом Pink Floyd, оглядачі й кінокритики найчастіше згадували про його «Янголове серце» (1987) чи «Міссісіпі у вогні» (1988). Про «Баґзі Мелоун» намагались не говорити, бо тоді довелося б відповідати на складне філософське запитання: а що це взагалі було?
Спробуйте вирішити самі: дія фільму відбувається у Нью-Йорку тридцятих з усією його багатою міфологією та розмаєм підпільних форм життя — гангстери, спікізі, кінодіви, джаз, алкоголь з-під шинквасу. Подейкують, ніби сюжет навіть віддалено заснований на біографії Аль Капоне. Наскільки віддалено? Настільки, що всі ролі у «Баґзі Мелоун» виконують діти до- чи молодшого шкільного віку: актори й акторки старанно, «з інтонацією», промовляють текст і навіть імітують регіональні акценти; коли когось вбивають, йому чи їй в обличчя кидають кремовим тортом. Серед «зірок», до речі, є принаймні одне знайоме обличчя — роль місцевої фам фаталь грає 14-річна Джоді Фостер (вона знімалась у Паркера і в «Таксисті» Скорсезе майже одночасно). Це могло б перетворитись на любительський театр для дошкільнят, але режисер тримає залізну дисципліну на майданчику, а ще у нього першокласні костюмери та художник-постановник. Тому фільм вийшов непозбувно дивним, стильним, оптимістичним і доброзичливим. Навіть попри «криваве побоїще» у фіналі.
Найкраща пісня: «You Give a Little Love».
«Маленька крамничка жахів»/«Little Shop of Horrors», 1986, реж. Френк Оз
От ще одне кіно з дивовижною долею. Станом на 1986-й рік сюжет «Крамнички» вже був культовим: в 1960 чорно-білу стрічку з такою ж назвою і зав’язкою зняв легендарний Роджер Корман, а на початку восьмидесятих її перетворили на успішний сценічний мюзикл. Френк Оз, фахівець з аніматроніки, якого покликали екранізувати фільм вдруге, забезпечив вражаючу «гру» центрального персонажа — хижої квітки, що її головний герой, тюхтіюватий флорист (Рік Мореніс), приносить до магазину, називає на честь коханої дівчини (Еллен Грін), а потім вирощує до велетенських розмірів за допомогою турботи, правильного режиму освітлення і людської крові. Комп’ютерну графіку не застосовували взагалі: в останніх сценах «Крамнички» для керування рухами колосальної ляльки рослини-прибульця знадобились зусилля півсотні людей.
Це не єдина царина, де фільм досягає феноменальних успіхів. Здається, такої премії не існує, але творцям «Маленької крамнички жахів» варто було б видати якийсь спеціальний фройдівський оскар: спочатку тутешня кіно-потвора виглядає як перший найважливіший психоаналітичний символ, потім як другий, а насамкінець ще й просить, щоб її називали мамою. Замість усіх персонажів — карикатури, але карикатури дуже смішні і, незбагненним чином, щиросердні. Стів Мартін виблискує у ролі дантиста-садиста; вириває дітям зуби без анестезії й із захватом катує Білла Мюррея. За пару головних героїв, попри їхню зворушливу придуркуватість, затято вболіваєш. За квітку, якщо чесно, теж.
Найкраща пісня: «Mean Green Mother from Outer Space».
«8 жінок»/«Huit Femmes», 2002, реж. Франсуа Озон
Заможного фабриканта знаходять зранку з ножем у спині у власній кімнаті. Маєток замело снігом, до того ж, вночі собаки не гавкали — значить, злодійка й досі в будинку, і мешканкам потрібно зібратись у вітальні й викласти все начистоту, аби зрозуміти, хто мав мотив. Додому саме з’їхалось вісім, ви не повірите, жінок: дві дочки померлого, дві покоївки, його сестра (Фанні Ардан) і дружина (Катрін Денев), її сестра (Ізабель Юппер) і мати. У кожної за пазухою по кілька секретів — леді про них розкажуть, заспівають і станцюють.
«8 жінок» — це Агата Крісті з нафарбованими нігтями і пляшкою білого кріпленого; «Секс і місто» на «Східному експресі». «Агатокрістевість», до слова, витримана Озоном та його спів-сценаристкою де Ван на пристойному рівні: під час першого перегляду детективна інтрига вправно тримає глядача на короткому повідці. А якщо таки вирішите передивлятись кіно вдруге, навряд чи виив робитимете це заради сюжету: Юппер, підібравши губи, грає сварливу квасолину в окулярах, Деньов жалісливо й чуттєво видихає, наелектризована Еммануель Беар спопеляє всіх поглядом і залишає в повітрі запах озону — дивитись на цей хижий квітник хочеться може й не вічно, але дуже, дуже довго. В основі сценарію п’єса і це в найкращому сенсі дається в знаки — і в ефектності окремих жестів, і в репліках на кшталт «Уявляєш, як нестерпно жити з чоловіком, якого не любиш і не маєш в чому звинувачувати?». Певною мірою «8 жінок» — настільки ж божевільний мюзикл, як і решта нашого списку, але розрахований на дітей сінематеки: бажано мати трохи глядацького досвіду, аби отримати непристойне, нефільтроване задоволення від сцени, у якій Ардан і Юппер, дві богині французького кіно, борсаються на підлозі й тягають одна одну за патли. Простіше кажучи, це, певно, єдиний фільм п’ятірки, котрий за можливості краще дивитись тверезим.
Найкраща пісня: «Pile ou face» («Орел чи решка»), як і все що робить у цьому кіно героїня Беар.
«Яблуко»/«The Apple», 1980, реж. Менагем Голан
Про «Роккі Горрор Пікчер Шоу» ви чули й без нас, а тепер познайомтесь з його молодшим братом-ідіотом. «Яблуко» — переспів міфа про Адама і Єву. Але Адам (Джордж Гілмор) і Єва (Катрін Марі Стюарт) тут — кантрі музиканти. Владу в світі захопив тоталітарний диско-режим, що контролює населення за допомогою багатомільйонних талант-шоу на зразок тих, що показують на «СТБ». Всі громадяни зобов’язані носити на лобі якісь трикутні блискітки. Один з танцювальних номерів відбувається в пеклі. Режисер витратив мільйон доларів на зйомки іншого, що мав перенести на екран створення світу за версією Старого Завіту, але зі знімального майданчика втік тигр, а статисти в костюмах бронтозаврів стали непритомніти від спеки, тому сцену викинули з фінального монтажу.
Мова почала підводити рецензента ще на середині попереднього абзацу. Та це не привід здаватися. Отже, «Яблуко» — це ніби організоване саєнтологами «Євробачення». Або навпаки: уявіть, що через якесь фатальне й невиправне бюрократичне непорозуміння підряд на зйомки корпоративного відео Свідків Єгови отримали творці «Ру Пол Драг Рейс». Пайєтки завбільшки з гусяче яйце. Трихвилинна пісня під назвою — приберіть дітей від екранів — «Кінчаю», ліричний пафос якої вичерпно відображений у заголовку. Золотий небесний роллс-ройс. Пара протагоністів на ім’я Альфі та Бібі (ну чому, чому, чому не Біба і Боба?!). Врешті-решт, аранжування у виконанні Лондонського філармонічного оркестру. «Яблуко» — титанічна, багатомільйонна, біблійного масштабу катастрофа; падіння Римської Імперії, розігране тисячами людей в костюмах телепузиків. Кажуть, сновиди можуть ходити поверхнею води, якщо їх не розбудити. Коли дивишся «Яблуко», виникає враження, що якби у Голана не закінчились гроші, він заразом екранізував би «Апокаліпсис» Іоана Богослова на основі реальних подій.
Найкраща пісня: «Life Is Nothing But Show Business In 1994». Автори, як відомо, помилились всього на один рік.