Шахраї всюди. І як би нас не застерігали оголошення у метро не жертвувати шахраям, все одно знаходяться люди, які дуже легко піддаються навіюванню та маніпуляціям. Кілька вдалих фраз, пил в очі, гарна акторська гра. У київському метрополітені, зокрема, можна побачити такі таланти! Дійсно, навіщо складати вступні іспити, напружуватися, якщо можна заробляти на їжу відпрацьованою схемою жебрацтва?
Цей ліричний відступ плавно підводить нас до теми свіженької кінопрем'єри. Вона не стільки про жебраків, скільки про майже прозору схему обману під виглядом соціального захисту. Нам до таких оборудок не звикати, бо історія знає чимало фільмів про афери. І ви зараз згадаєте як мінімум дві стрічки, де у назві буде слово «афера».
Незнання, як то кажуть, не звільняє від відповідальності.
«Все почалося з того, що у новинах я побачив сюжет про соціального працівника, який використовував лазівки в законі у своїх корисливих цілях», — сказав режисер Дж. Блейксон. Чутки про сценарій розповзлися Голлівудом і незабаром продюсеру картини подзвонив агент Розамунд Пайк зі словами: «Вона прочитала сценарій і зацікавилася роллю Марли Грейсон». «Найцікавіше в цьому сценарії — те, що ми мимоволі починаємо відчувати симпатію до персонажів, які роблять очевидно жахливі речі», — констатував продюсер Бен Стіллман.
Дійсно, холодна і стервезна, героїня все одно лишається цікавою глядачеві й не відштовхує нас. Мабуть, головне, що чіпляє у цій історії — та життєва ідеологія, яку прописала для себе Марла і її вірність цій ідеології до останнього. У неї свої правила гри. Які? Розбираємося разом.
«Думаєте, ви всі хороші? Нічого подібного. Повірте, у світі немає хороших людей. Чесність — це байка, вигадана багатіями, щоб ми з вами скніли у злиднях». Саме з такого монологу починається «Аферистка». Для незміцнілого розуму прекрасна маніпуляція, в яку легко повірити. Та багато чого у світі на цьому стоїть, дійсно...
Сцена з фільму
За філософією головної героїні, у світі є два типи людей — ті, хто біжить до мети, і ті, хто від неї тікає. Хижаки та здобич. Ягнята і леви. Вона, звісно ж, левиця. І якщо героїня Розамунд Пайк вважає, що у цій країні, тобто США, виживає лише той, хто обманює Закон, то вона просто не жила в Україні.
Саундтрек — містичний і тривожний — у кращих традиціях фільмів-нуарів, стрічок Гаспара Ное чи нашумілого серіалу «Вбиваючи Єву». Тут потрібні акценти розставляють композиції DJ Shadow, додають жаху De Staat, співаючи про те, що «почнемо з комедії» (а все дійсно починалося майже невинно), та про «банду підприємців, що створюють фейкові новини». І правда, нами керують корпорації, які самі ж соромлять нас: мовляв, почни із себе, сортуй сміття, вкладай кошти у благодійність. А під маскою благочестивості тупо відмивається бабло.
Стиль протагоністки, зокрема, її костюми та сукні яскравих кольорів, сигналізують про наміри безапеляційної перемоги: червоні, жовті. Волосся ідеально пряме.
Пітер Дінклейдж
Дослівний переклад назви фільму — «Мені не все одно» (англ. I care a lot).
І якщо силою не будеш милою, то Марла Грейсон прикидається дуже милою, грабуючи бідних пенсіонерів. Бідних у переносному сенсі, а у прямому — досить таки забезпечених. Вона підшукує бабусь «божих адуванчиків», працюючи у зв'язці із лікаркою, яка зливає медичні картки літніх людей, що й стають здобиччю Грейсон. Одразу ж фабрикуються потрібні довідки — і привіт, будинок групового догляду та розпродане майно (грошики, звісно ж, ідуть дбайливій опікунці та її спільникам).
Для неї честь бути опікункою цих людей. При заселенні до пансіонату розігрується ціла вистава зі словами про те, щоб бабусь та дідусів носили на руках. Але головне не ногами вперед: для героїні Пайк вигідніше доїти бідолах, адже скоріше за все її не включать до заповіту.
Все йде гладко, аж поки аферистка не натрапляє на одну «привабливу», золоту жіночку. Бо на неї полює ще дехто... Старіють навіть покидьки та злочинці, тож на кожного хитруна знайдеться свій мудрець. Здається, цього разу Марла поцілила не в ту бабцю.
Сцена з фільму
Хто виявиться більш кмітливим та зубастим: сила чи розум, російсько-американська мафія чи меркантильна і безпринципна «жінка з яйцями», яку дуже переконливо зіграла Розамунд Пайк (за що була справедливо номінована на «Золотий глобус»)?
Загалом це історія про тваринне начало у людині, про те, що необов'язково бити когось кулаками, аби принести страждання, а махінації не мають виправдання. Але світ потопає у брехні. Вирішуйте, на чиєму ви боці.
Найвлучніше схарактеризує фільм фраза «ти або з нами, або проти нас».
Цинічний трилер вже на широких екранах вітчизняних кінотеатрів, обирайте сеанс та знайдіть свою відповідь на запитання: «Хто насправді є хижаком, а хто — здобиччю?». Адже який би гламурний та рішучий вигляд не мали антигерої та антигероїні, хотілося б, аби глядач із цієї картини виніс не тільки фан.
Кріс Мессіна
Фото: Volga Ukraine